در این نوشته، به نحوه پخت خورشت فسنجان میپردازیم. فسنجان از جمله غذاهای قدیمی ایرانی است که تاریخچهی آن به دوران ساسانیان برمی‌گردد. در جشن نوروز، بهعنوان بخشی از سنت ایرانی‌ها خورشت فسنجان پخته می‌شد تا پایان زمستان و شروع بهار، در کنار پخت چنین غذاهایی جشن گرفته شود. این خورشت یکی از غذاهای ایرانی و اصیل است که در سراسر ایران پخته می‌شود؛ اما اصالت آن به استان مازندران در قسمت مرکزی شمال ایران برمی‌گردد.
مردمان قسمت شمالی ایران در فصل‌های شکار یعنی پاییز و زمستان، گاهی برای پخت خورشت فسنجان از گوشت پرندگان شکارشده مانند اردک یا غاز استفاده می‌کردند. در زمان‌های دیگر و اغلب اوقات، از مرغ یا بوقلمون استفاده می‌کردند. ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند که خورشت فسنجان را در فصل‌های سرد بخورند.
۱. پیازهای خردشده را با دو قاشق سوپ‌خوری روغن روی حرارت ملایم گاز بگذارید تا طلایی شود.
۲. پودر زردچوبه را به آن اضافه کنید و چند دقیقه هم بزنید.
۳. مرغ را به آن اضافه کنید و تا زمانی که رنگ همهی قسمت‌های آن طلایی شود، به سرخکردن آن ادامه دهید. سپس آن‌ها را از روی شعله‌ی گاز بردارید.
نکات:
۴. آرد را در قابلمهای روی حرارت گاز تفت دهید تا کمی قهوه‌ای شود. آن را از روی گرما بردارید و بگذارید خنک شود. زمانی که آرد در حال تفتخوردن است، مرتب آن را هم بزنید و مراقب باشید رنگ آرد زیاد قهوه‌ای نشود؛ زیرا آرد خیلی زود می‌سوزد و طعم غذا را تلخ می‌کند.
۵. مغز گردوها را بهمدت ۲ دقیقه در تابهای تفت دهید. سپس بگذارید کمی خنک شوند.
۶. مغز گردوهای تفتدادهشده را بهاندازهی متوسط یا ریز با آسیاب خرد کنید. میتوانید یکچهارم مغز گردوها را با پسته یا بادام جایگزین کنید. این نکته در نحوه پخت خورشت فسنجان کاملاً اختیاری است.
۷. بهآرامی ۳ پیمانه آب سرد به آرد تفتدادهشده اضافه کنید و هم‌زمان هم بزنید. اگر این کار را بهآرامی انجام دهید، ذرات آرد به‌هم نمی‌چسبد و گلولهگلوله نمی‌شود.
۸. مغز گردوهای رندهشده را به آن اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت زیاد بگذارید تا بجوشد. در ضمن، به‌صورت مداوم مواد را هم بزنید و مراقب باشید که سر نرود.
۹. مرغ یا گوشت‌های گلولهشدهی سرخ‌شده را به آن اضافه کنید و کمی هم بزنید. سپس در قابلمه را بگذارید تا خورشت بهآرامی بهمدت ۲ ساعت روی حرارت کم گاز بجوشد. هر ۳۰ دقیقه یک بار، خورشت را هم بزنید تا به ته قابلمه نچسبد.
نکته:
۱۰. در ۲۰ دقیقه‌ی پایانی پخت خورشت، رب انار و شکر و نمک را به‌میزان کافی و متناسب با ذائقه‌ی خود اضافه کنید. چند دقیقه‌ی کوتاه آن را هم بزنید و سپس بگذارید خورشت همچنان بهآرامی بپزد تا جا بیفتد.
۱۱. به خورشت نگاهی بیندازید؛ اگر مانند سس ماکارانی غلیظ و گوشت آن نرم شده است و همچنین، روی آن لایهای روغن می‌بینید، غذا آمادهی سرو است.
این غذای ایرانی با برنج سرو می‌شود. کته یا آبکش بودن برنج بستگی به سلیقه شما دارد یا زمان سرو آن که برای مهمانی باشد یا غذای خانواده. به‌طور معمول برای مهمانی‌های ایرانی پلو را به‌صورت آبکش تهیه می‌کنند که ظاهر بهتری داشته باشد. افزودن مقداری برنج زعفرانی روی دیس پلو هم عطر و طعم و جلوه آن را بهتر می‌کند. برای سرو این غذا، خورشت را در کاسه‌‌ای بریزید و اگر دوست دارید، آن را با دانه‌های انار تزیین کنید. همچنین، چیدن چند مغز گردوی نیمه‌شده کنار ظرف خورشت جذابیت آن را بیشتر می‌کند.
استفاده از سبزیِ خوردن، سبزیجات بخارپز، انواع سالاد، ماست و ترشی در سفره‌های ایرانی متداول است. اما در کنار خورشت فسنجان باید از طعم‌های متناسب با آن بهره برد؛ برای مثال، ماست شیرین و سالاد کاهو. در ضمن، میتوانید همراه این غذا دوغ میل کنید. دوغ نوشیدنی ایرانی است که بهتر است از نوع بدون گاز آن همراه فسنجون بنوشید.
انتخاب مناسب برای این غذای ایرانی، سالاد کاهو با سس مایونز یا سالاد کلم شیرین‌شده است. سالاد شیرازی که با آبغوره یا آبلیمو ترش می‌شود طعم متناسبی با فسنجان ندارد.
اگر برای سفره مهمانی خود، خورشت فسنجان تدارک می‌بینید، غذاهایی مانند ته‌چین مرغ یا انواع دلمه در کنار آن، سفره شما را خاص و به‌یادماندنی خواهد کرد. جوجه‌کباب نیز از بهترین غذاهای همراه فسنجان در مهمانی‌هاست.
مدیر کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خراسان رضوی از چاپ ویرایش جدید کتاب فرنشستگان این اداره کل خبر داد.
«مسعود سپهری نیا» خبرنگار خبرگزاری میراث آریا در گزارشی از شهر تبریز به سراغ آیین خاص عزاداری «شاخسی واخسی» رفت. شاخسِی واخسِی (مخفف: شاه حسین، وای حسین) یا مراسم شاهحسینگویان، از آیینهای عزاداری در ماه محرم در میان ترک‌زبانان است. این مراسم در نواحی از آذربایجان و اردبیل، تبریز و سایر مناطق ترکزبان شمالغرب ایران برگزار میگردد. در این مراسم گروهی چوب به دست (یا بدون چوب با ضربه پا)، با حرکاتی هماهنگ (بالا و پایین آوردن چوبها)، عبارت شاخسی واخسی که تداعیکننده عبارت شاهحسین وایحسین است را تکرار می‌کنند. از این آیین بهعنوان یکی از هویتهای تاریخی تبریز یاد کردهاند که قدمتش به دوران صفویان برمی‌گردد. به گفته برخی، این حرکت اولین بار توسط دسته نظامی قزلباشها در زمان شاه اسماعیل صفوی انجام گرفت.
محله تاریخی چهل‌اختران در شهر مقدس قم، فراتر از کوچهها و خانههای قدیمیاش، حامل یک شناسنامه زنده از آیینهای دینی شیعه است؛ آیینی که در قالب هیأتی مردمی؛ اما ریشهدار، با عنوان «هیأت چهل‌اختران» هر سال در محرم، به ویژه روز عاشورا، قله شکوه و معنای خود را آشکار میسازد. این هیأت که با شماره ۱۵۰۰ در فهرست ملی میراثفرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده، نه تنها یکی از قدیمیترین دستههای عزاداری قم؛ بلکه نمادی از پیوند دین، هویت و حافظه جمعی مردم این منطقه است.
شب پنجم محرم مردم تبریز در هیئت عزادارن پابوسان حضرت علی اکبر(ع) محله طالقانی تبریز شرکت کرده و برای سید و سالار شهیدان عزاداری کردند.
Δ