دریاچه نمک قم در کویر مرکزی ایران قرار دارد و میان سه استان اصفهان و قم و سمنان مشترک است. این دریاچه با نام‌های دریاچه قم، دریاچه کاشان و دریاچه آران نیز شناخته می‌شود. دریاچه نمک قم بعد از دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه آب شور کشور و بزرگ‌ترین دریاچه استان قم است و یکی از جاذبه‌های شهر قم به حساب می‌آید. این دریاچه یکی از حوضه‌های آبریز بسته و فرعی ایران است و زیرمجموعه‌ی حوضه‌ی آبریز فلات مرکزی محسوب می‌شود.
دریاچه نمک در شمال شرق شهرستان آران و بیدگل و در فاصله‌ی ۳۵کیلومتری آن قرار دارد. از سوی دیگر، در ۱۰۰ کیلومتری شرق شهر قم واقع شده است. دریاچه نمک از غرب به کوه‌های سفیداب و سیاهکوه و منطقه پارک ملی کویر، از جنوب به کویر مرنجاب و بند ریگ و از شمال و غرب به کویر مسیله محدود می‌شود.
این دریاچه حدود ۳هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و مانند مثلثی است که رأس آن به‌سمت شمال است. قاعده‌ی این مثلث ۳۵ کیلومتر و ارتفاع آن ۳۸ کیلومتر طول دارد. ارتفاع متوسط دریاچه نمک از سطح دریا ۷۰۷ متر است و با حرکت به‌سمت شمال از این ارتفاع کاسته می‌شود. دریاچه نمک قم دریاچه‌ای فصلی است که در اکثر ماه‌های سال خشک و پوشیده از نمک است. در ماه‌های بارندگی ارتفاع آب کمی بالا می‌آید، ولی پس از تابش خورشید به‌سرعت تبخیر می‌شود.
انتخاب نام دریاچه نمک، به‌دلیل شوری بسیار زیاد آب دریاچه است؛ به‌گونه‌ای که در فصل تابستان قطعات نمک روی آن شناور می‌شوند. نمک دریاچه قم نتیجه‌ی ورود شورآب رودهای چندین هزار ساله مانند قمرود، قره‌سو، مسیله شور، جاجرود، کرج و سیلاب‌هایی است که خاک شور و نمک منطقه را در خود حل و حمل می‌کنند. پس از بخارشدن آب دریاچه، نمک در آن انباشته می‌شود. این فرایند قرن‌ها ادامه یافته است تا امروز، دریاچه‌ای نمکین فراروی بینندگان قرار گیرد.
عمق نمک این دریاچه بین ۵ تا ۵۴ متر متغیر است که توسط لایه‌های خاک رس از یکدیگر جدا شده‌اند. با هر بار بارش و تبخیر آب در این دریاچه، نمک‌های موجود کرت‌بندی‌های دیدنی و زیبایی تشکیل می‌دهند.
زمین‌های حاشیه دریاچه نمک قم حتی در فصول گرم هم به‌شدت باتلاقی هستند و باتلاق‌های غربی بسیار گسترده‌تر از دیگر قسمت‌های دریاچه است. ورود به این بخش از دریاچه نیازمند رعایت نکات ایمنی و آشنایی با منطقه است. ازجمله مناطق باتلاقی این دریاچه می‌توان به حوض قیلوقه در شرق یا باتلاق دو کویری در منطقه جنوب شرقی دریاچه اشاره کرد.
گردشگان بسیاری در یادداشت‌های خود از این دریاچه نام برده‌اند که مارکوپولو یکی از آن‌هاست. پژوهشگران بر این باورند که عمر این دریاچه به دوران پلیستوسن، در حدود دومیلیون سال پیش بازمی‌گردد و دریاچه بخشی از دریای پاراتتیس بوده است. شکل‌گیری این دریاچه به‌دلیل فرونشست کم‌عمقی در زمین منطقه بوده است. در اطراف این چاله، تعدادی گسل نیز وجود دارد: مرنجاب، راوند، سیاهکوه و دوازده‌امام.
با توجه به نحوه قرارگیری دریاچه نمک قم در میان این گسل‌ها، دور از ذهن نیست که حوض سلطان و حوض‌مره نیز روزگاری جزوی از دریاچه نمک قم بوده‌اند.
در دوره‌ی صفویان، در قرن شانزدهم میلادی، این دریاچه به مرکزی برای تولید نمک تبدیل شد و در اطراف آن کاروانسراهایی ساخته شد که بازرگانان و مسافران از آن‌ها استفاده می‌کردند. نمک این دریاچه و معادن اطراف آن مهم‌ترین منبع درآمد مردم منطقه بود و به همه‌جای ایران و حتی کشورهای همسایه صادر می‌شد.
بعد از انقلاب ۱۳۵۷، روند برداشت نمک از این دریاچه کاهش یافت و بیشتر مقصدی برای گردشگران به حساب می‌آید. البته ساخت سد بر روی رودهای حوضه‌ی آبریز دریاچه نمک قم، کاهش بارندگی و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث شده است که آب دریاچه بسیار کاهش یابد. در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در جهت زنده‌سازی این دریاچه صورت گرفته است.
در طی قرن‌ها، در اطراف دریاچه نمک قم، زیست‌بومی منحصربه‌فرد ایجاد شده است. حیوانات و گیاهانی در این منطقه زندگی می‌کنند که با وضعیت زندگی در گرما و شوره‌زار سازگاری یافته‌اند. شتر، روباه، خرگوش، موش صحرایی و حتی آهو از پستانداران بومی این منطقه هستند. پرندگانی نیز در این منطقه دیده می‌شوند که برخی از آن‌ها به‌صورت دائمی در کنار دریاچه زندگی می‌کنند و برخی مهاجر هستند: هوبره، انواع کبوتر، غاز خاکستری، آنقوت، لک‌لک، انواع عقاب و در برخی فصل‌ها فلامینگو.
خزندگان و حشرات نیز نقش مهمی در زیست‌بوم این منطقه دارند. انواع مار و سوسمار، عنکبوت، رتیل، موریانه و مورچه‌های کمیاب، به‌فراوانی در اطراف دریاچه زیست می‌کنند.
نام جزیره سرگردانی بسیاری از ما را به یاد رمانی از نویسنده بزرگ کشورمان، بانو سیمین دانشور می‌اندازد. جالب است بدانیم واقعاً جزیره‌ای با این نام در قسمت جنوبی دریاچه نمک قم وجود دارد. متوسط ارتفاع سطح دریاچه نمک از سطح دریا ۷۰۷ متر است و ارتفاع این جزیره از سطح دریا ۸۰۸ متر است. جزیره‌ی مذکور از سنگ‌های متخلخل آتشفشانی تشکیل شده است و همین امر سبب گشته تا هیچ‌گونه گیاهی در آن رشد نکند و سطح آن خالی از پوشش گیاهی باشد. دیدن منظره‌ی دریاچه‌ی نمک از بلندای جزیره سحر‌انگیز و به‌یادماندنی است.
هنگامی که از دور به جزیره نگاه کنیم، به‌علت خطای دید و شکست نور حاصل از گرمای هوا و نور آفتاب، دو انتهای جزیره محو به نظر می‌رسند؛ به‌گونه‌ای که جزیره مانند کشتی سرگردانی در دریای کویر به نظر می‌رسد. گذشتگان بر این باور بودند که این جزیره در سطح دریاچه حرکت می‌کند. بنا بر همین نظر، نام جزیره سرگردانی بر آن نهاده شده است.
در استان قم، دو دریاچه آب شور وجود دارد: دریاچه نمک قم و دریاچه حوض سلطان. بسیاری به‌اشتباه این دو دریاچه را یکی می‌دانند و گاهی دریاچه حوض سلطان را هم دریاچه نمک قم می‌نامند. دریاچه نمک قم، قدمت دو میلیون ساله دارد؛ درحالی‌که حوض سلطان دریاچه‌ای جوان به حساب می‌آید.
حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران‌قم تشکیل شد. در نزدیکی دریاچه، کاروانسرا و آب‌انباری به نام سلطان وجود دارند که گمان می‌رود دریاچه نیز به تبعیت از نام این دو مکان، حوض سلطان خوانده شده باشد. کاروانسرا و آب‌انبار احتمالاً از بناهای دوران فرمانروایی سلطان سنجر سلجوقی هستند.
قم از دیرباز به‌دلیل وجود حرم حضرت معصومه(س) مورد توجه مردم بوده است و با وجود طبیعت کویری منطقه، بازرگانی و زیارت باعث رونق و آبادانی این شهر تاریخی شده است. در ادامه، به معرفی گذرای برخی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی استان قم می‌پردازیم:
این دریاچه بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار دارد که جزو استان قم محسوب می‌شود. دریاچه قم در ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق شهر قم واقع شده است. موقعیت مکانی این دریاچه را در زیر مشاهده می‌کنید:
در این قسمت به تعدادی از پرسش‌های متداول شما پاسخ داده‌ایم. چنانچه شما پرسش دیگری دارید، آن را در بخش دیدگاه‌های زیر همین پست مطرح کنید. ما سؤال شما را به هیچ عنوان بی‌پاسخ نخواهیم گذاشت:
خیر. بسیاری از گردشگران این دو دریاچه را به‌اشتباه یکی می‌دانند. درصورتی‌که دریاچه نمک و حوض سلطان دو دریاچه جداگانه در استان قم هستند.
جزیره‌ای در جنوب دریاچه نمک قم است که به‌دلیل خطای دید حاصل از شکست نور، به‌صورت شناور دیده می‌شود.
وزیر فرهنگ جمهوری تاجیکستان با حجتالله ایوبی، رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد.
در قلب استان کاناگاوا، جایی که امواج اقیانوس آرام با سواحل شنی طلایی برخورد می‌کنند، شهر کاماکورا مانند گوهری درخشان در انتظار کشف شدن است.
مشاور عالی وزیر و رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، در سخنرانی خود در اجلاس وزرای گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاریهای گردشگری، با تأکید بر بحران معنوی مدرنیته غربی و ظرفیت نجاتبخش مشرق‌زمین، گردشگری را پلی تمدنی برای گفتوگوی ملتها، احیای اعتماد جهانی و شکستن انحصار روایتها توصیف کرد.
مشاور عالی وزیر و رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، در دیدار با گائو ژینگ، معاون وزیر فرهنگ چین، با تأکید بر اشتراکات تمدنی ایران و چین، گفت: در قرن فرهنگ، ملل صاحب تمدن نقشآفریناند و ایران و چین می‌توانند ستونهای اصلی نظم فرهنگی آسیامحور آینده باشند.
Δ