سومین کارگاه آموزشی دومین دوره سوگواره ملی هنر و اندیشه عاشورایی با عنوان «کارگاه تخصصی عکاسی اربعین» به همت معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه هنر و اندیشه اسلامی و انجمن علمی دانشجوییِ عکس این دانشگاه با مشارکت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم برگزار شد.
به گزارش میراث‌آریا، این کارگاه آموزشی عصر چهارشنبه ۸ مرداد ۱۴۰۴ با حضور مهدی توکلیان، محمد اخلاقی و مهدی بخشی از مدرسان دانشگاه و پیشکسوتان عکاسی آیینی و عکاسی خبری با حضور دانشجویان و علاقه‌مندان به رشته عکاسی برگزار شد و مدرسان این کارگاه آموزشی، بر اهمیت روایت‌محور بودن عکاسی، شناخت عمیق از بستر فرهنگی و نقش رسانه‌ای زائران در بازتاب این رویداد بزرگ جهانی تأکید کردند.
ضرورت مطالعه، تحقیق و شناخت پیش از عکاسی اربعین
در این کارگاه آموزشی، مهدی توکلیان از مدرسان رشته عکاسی، به بیان نحوه حضور، برای عکاسی در پیاده‌روی اربعین پرداخت و نکاتی را پیرامون آیین‌ها و سنت‌های مردم عراق در این حرکت عظیم و آداب و رسوم آنان و همچنین مطالبی که هنگام سفر باید عکاس به آن توجه داشته باشد را، بیان کرد.
او با اشاره به ضرورت مطالعه، پژوهش و شناخت عمیق پیش از ورود به مسیر عکاسی اربعین خاطرنشان کرد: داستان اربعین را باید ابتدا شناخت و نوشت، سپس با رویکردی هدفمند برای عکاسی از این اجتماع بزرگ اقدام کرد.
این مدرس دانشگاه با بیان این که فلسفه شکل‌گیری اربعین در پیوند با خانواده آل پیامبر است، اظهار کرد: حضور خانواده‌ها در مراسم اربعین از کودک تا کهنسال، ضرورت پرداختن به بُعد خانوادگی این حرکت را برای عکاسان دوچندان می‌کند.
توکلیان همچنین بر وجه فراملی این آیین تأکید کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های مهم پیاده‌روی اربعین، حضور ملیت‌های گوناگون در کنار یکدیگر است که ثبت این تنوع فرهنگی و انسانی باید در اولویت عکاسان قرار گیرد.
او با اشاره به نقش همه زائران اربعین در بازتاب رسانه‌ای این رویداد یادآور شد: هر زائر می‌تواند همچون یک خبرنگار عمل کند و از طریق رسانه‌های شخصی، صدای این حماسه جهانی را به گوش جهان برساند.
این عکاس آیینی همچنین به اهمیت توالی در عکس‌ها اشاره و تصریح کرد: توالی و پیوستگی عکس‌ها، می‌تواند روایت بصری مؤثر و ماندگاری از این سفر معنوی ایجاد کند.
روایت ماندگار اربعین نیازمند تأمل و تحقیق است
محمد اخلاقی از پیشکسوتان عکاسی خبری نیز در این کارگاه، با تأکید بر تفاوت عکاسی خبری و مستند گفت: پیش از شروع سفر باید اطلاعات دقیق و کامل نسبت به بستر فرهنگی و اجتماعی مراسم اربعین کسب کرد و با تعیین هدف مشخص، برای عکاسی اقدام نمود.
او با انتقاد از رویکرد عکس‌محور بدون پیش‌داستان بیان کرد: در گام نخست، باید روایت و داستان خود را بنویسیم و سپس برای عکاسی حرکت کنیم؛ چرا که عکس بدون اندیشه، از بیان‌گری لازم برخوردار نیست.
او با تأکید بر این که در مسیر پیاده‌روی اربعین، زمینه‌های بسیاری برای داستان‌پردازی وجود دارد، خاطرنشان کرد: البته رسیدن به روایت تأثیرگذار و ماندگار نیازمند تأمل، پژوهش، مطالعه و طرح‌ریزی است.
ارتباط‌گیری صحیح با مخاطبان عرب‌زبان در پیاده‌روی اربعین
همچنین مهدی بخشی از عکاسان خبری در این کارگاه، با تأکید بر ضرورت روشن‌سازی نقش عکاس در این مسیر معنوی گفت: باید تکلیف خود را مشخص کنیم که به عنوان یک زائر در مسیر اربعین حضور داریم یا می‌خواهیم رسالت رسانه‌ای خود را به عنوان عکاس مستند ایفاء کنیم.
او افزود: نحوه حضور، همراهان در سفر، همراه داشتن تجهیزات و وسائل مورد نیاز عکاسی و سایر ملزومات مورد نیاز برای این سفر، آشنایی با جغرافیا و فرهنگ مردم منطقه از جمله نکاتی است که عکاس قبل از حرکت، باید به آن‌ها توجه داشته باشد.
عکاس خبرگزاری مهر، با بیان تجربه‌های شخصی خود در سفر به عراق در ایام اربعین حسینی خاطرنشان کرد: همراهی‌های دسته‌جمعی در فرآیند عکاسی اربعین، مانع تمرکز و نگاه مستقل عکاس می‌شود.
بخشی اضافه کرد: ارتباط‌گیری درست با خانواده‌های عراقی و مخاطبان عرب‌زبان در موکب‌ها، کلید دستیابی به روایت‌هایی صمیمی و اثرگذار است.
در پایان این کارگاه، سخنرانان به پرسش‌های شرکت‌کنندگان پاسخ دادند و به تبیین تجارب میدانی خود از سال‌های گذشته در عکاسی اربعین پرداختند.
دومین دوره سوگواره هنر و اندیشه عاشورایی به دبیری ندا حمیدی پارسا توسط دانشگاه هنر و اندیشه اسلامی با همکاری انجمن‌های علمی دانشجویی این دانشگاه و مشارکت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری قم و موکب حضرت فاطمه معصومه(س) اهالی قم برگزار می‌شود.
دومین دوره این سوگواره در رشته‌های عکاسی، گرافیک، طراحی لباس و صنایع‌دستی برگزار و فراخوان آن به زودی منتشر و اطلاع‌رسانی می‌شود.
انتهای پیام/
آوایی که از عمق تاریخ می‌آید، با صدایی نرم و روح‌نواز، قصه‌های هزارساله را روایت می‌کند؛ این، صدای ساز رباب است. سازی که خاستگاه آن را به خراسان بزرگ و دوران ایران پس از اسلام نسبت می‌دهند، اما رد پایش را می‌توان در سیستان و بلوچستان و سرزمین‌های همسایه چون افغانستان نیز یافت.
مراسم افطاری دیگر فقط یک سنت مذهبی نیست؛ امروز به‌عنوان میراث مشترک بشری شناخته می‌شود. در آذرماه ۱۴۰۲، آیین افطاری به‌عنوان بیست‌وسومین عنصر میراث فرهنگی ناملموس ایران در یونسکو ثبت جهانی شد؛ آیینی که فراتر از غذا، روایتگر سخاوت، همدلی و ارزش‌های اجتماعی در فرهنگ ایرانی است.
گاهی زیبایی در جزئیات معنا پیدا می‌کند؛ در پیچ‌وخم نقش‌هایی که با طلا و رنگ، جان کاغذ را زنده می‌کنند. این ظرافت بی‌مانند، نامی کهن دارد: هنر تذهیب؛ هنری که نه‌فقط شاخه‌ای از صنایع‌دستی ایران، بلکه زبان تصویری فرهنگ ایرانی است.
در سرمای زمستان، شعله‌ای کهن دوباره جان می‌گیرد؛ جشن سده، آیینی از دل تاریخ ایران که یادگار پیدایش آتش و ستایش نور در برابر تاریکی است. این جشن کهن در دهم بهمن، زمانی که شب بر زمین سایه انداخته، با افروختن آتشی بزرگ برگزار می‌شود؛ نمادی از پیروزی روشنایی و گرما بر سرما و ظلمت. در سال ۲۰۲۳، این آیین دیرینه به‌عنوان میراث مشترک ایران و تاجیکستان در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت جهانی شد.
Δ