باستان شناسان و علاقه مندان به مطالعه جاذبه های باستانی، به طور قطع از دژشاپور بسیار شنیده اند. قلعه فلک الافلاک باشکوه، قلعه ای است که ساسانیان در زمانِ خود بر فراز تپه های بزرگ و مشرف به خرم آباد، ساختند. امروزه مردم این قلعه را بیشتر به عنوان موزه مردم شناسی و جایی جهت آشنایی بیشتر با فرهنگ و آداب و رسوم اقوام لر می شناسند.
جالب است بدانید، بهترین آژانسهای مسافرتی ایران سفر به لرستان را به عنوانِ یکی از زیباترین تجربه های گردشگری در ایران پیشنهاد می دهند. شهر خرم آباد در استان لرستان یکی از شهرهایی است که حق همصدایی با طبیعت زیبا را به خوبی ادا کرده است. به همین جهت، در این مقاله سعی کرده ایم آنطور که شایسته است وجهه ای از قلعه باشکوه فلک الافلاک را به دوستداران آثار تاریخی بی بدیل ایرانی نشان بدهیم. در ادامه لطفا به چشمهای تان اجازه پلک زدن ندهید و با این قلعه تاریخی که از جاهای دیدنی خرم آباد به حساب می‌آید، آشنا شوید!
ساسانیان، دژشاپور یا همان قلعه فلک الافلاک را بیشتر با رویکرد نظامی و حفظ ارزش های بومی در زمان خود ساختند. البته این قلعه پیش از تمام کاربردها، به محلی برای زندانی کردن اسرای آن زمان تبدیل شد. پس طبیعی بود که ساسانیان تپه های مشرف به خرم آباد را برای ساخت این دژ مستحکم انتخاب کنند. قلعه به حمایت 8 برجی که آن را احاطه کرده است، محکم و استوار باقی می ماند و البته تجربه تماشای زیبایی های شهر، در پناه کنگره برج ها برای گردشگران بسیار دیدنی است.
در زمان قاجاریان به لطف فتحعلی شاه و علاقه اش به آثار باستانی، با تغییر عنوان دژ شاپور به قلعه فلک الافلاک، برای بازسازی این قلعه اقدام نمودند. شاید برای تان جالب باشد که بدانید فلک الافلاک به معنای سپهر سپهران است. البته ممکن است این نام که در دوران قاجار برگزیده شد، اشاره به صورت های فلکی دوازده گانه هم داشته باشد.
بعداز حمله اسکندر مقدونی به ایران، حاکمان تصمیم گرفتند برای حفظ اشیا قیمتی از چنگال غارتگران، آن ها را در جایی پنهان کنند. بنابراین، آن اشیا را در غاری به نام کلماکره پنهان نمودند.
متاسفانه، در دهه های اخیر عده ای ناشناس موفق به یافتن محل طلاها و نقره جات شدند. بخشی از آن اشیا به غارت رفت، اما بخشی دیگر نجات یافت و به دست کارشناسان میراث فرهنگی کشور رسید. درنهایت، آنها تعدادی از اشیا باارزش مکشوفه را مرمت کردند و دست تقدیر امروزه بسیاری از آنها را به فلک الفلاک به عنوان موزه نگهداری اشیا قیمتی و باستانی بازگرداند.
از آنجایی که در سال های اخیر نمای بیرونی قلعه و قسمتهای داخلی آن را مرمت کردند، مجال اضافه شدن قسمت هایی دیگر همچون آزمایشگاه مرمت اشیا، فروش محصولات بومی و فرهنگی و چایخانه های سنتی بوجود آمد که به زیبایی های قلعه افزوده است.
این قلعه باشکوه، در سال 1349 به صورت رسمی در زمره آثار باستانی ملی ثبت شد.
با وجود ماجراهای جذابی که از تاریخچه قلعه فلک الافلاک ذکر کردیم، آنچه که گردشگران ایرانی و خارجی را ترغیب به بازدید از این اثر تاریخی حیرت انگیز می کند، صرفا پیشینه آن نیست. موزه مردم شناسی لرستان در داخل این اثر تاریخی به عنوان یکی از غنی ترین موزه های مردم شناسی ایران در اردیبهشت 1381 افتتاح شد. این موزه با 12 سالن و راهروهای مرتبط، صحنه های بسیار بدیع و چشم نواز را از زندگی بومی مردم لرستان به نمایش گذاشته است.
این مجموعه با بهره گیری از ابزار گردآوری شده از صحنه های حقیقی زندگی مردم و چیدمان مناسب آنها در ویترین های ایجاد شده، مناظر خاطره انگیزی را در ذهن هر بیننده برجای می گذارد. به عنوان مثال، سیمای آهنگرها و صنعتگران محلی در حال تهیه ابزارآلات کشاورزی و نمایی جذاب از زندگی بومی لرستان را تداعی می کنند.
یکی از مهم ترین سالن های این موزه، سالن مشاغل و ظروف است که در زیر تاق نماهای آن مجموعه ای از پیکره اساتید مشاغل مختلف سنتی به نمایش گذاشته شده است. این اشیا عبارتند از شخص ورشوساز، پیرمرد خراط و همچنین اشیا مربوط به سوارکاری و شکار که چشم هر بیننده را خیره می کنند.
اولین نکته ای که در معماری این قلعه چشمگیر است، دیوارهای بسیار بلند آن محسوب می شود، به طوری که بلندترین دیوار تا حدود 23 متر هم ارتفاع دارد. زمینی که این دژ را در آن ساختند، زمینی هشت ضلعی با اندازه تقریبی پنج هزارمتر در نظر گرفته شده است. مصالح متنوعی در روند ساخت قلعه به کار رفته اند که از مهمترین شان می توان به خشت، سنگ و آهک اشاره کرد.
اگر بخواهیم قلعه فلک الافلاک را به صورت اجمالی بررسی کنیم، باید ابتدا از حیاط و حمام قدیمی شروع کنیم:
مشاور عالی وزیر و رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در سخنرانی خود در اجلاس وزرای گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاری‌های گردشگری، با تأکید بر بحران معنوی مدرنیته غربی و ظرفیت نجات‌بخش مشرق‌زمین، گردشگری را پلی تمدنی برای گفت‌وگوی ملت‌ها، احیای اعتماد جهانی و شکستن انحصار روایت‌ها توصیف کرد.
مشاور عالی وزیر و رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در دیدار با گائو ژینگ، معاون وزیر فرهنگ چین، با تأکید بر اشتراکات تمدنی ایران و چین، گفت: در قرن فرهنگ، ملل صاحب تمدن نقش‌آفرین‌اند و ایران و چین می‌توانند ستون‌های اصلی نظم فرهنگی آسیامحور آینده باشند.
مشاور عالی وزیر و رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، با هدف حضور در اجلاس وزرای گردشگری و فرهنگ سازمان همکاری شانگهای، وارد شهر چینگدائو در جمهوری خلق چین شد؛ حضوری که نماد کنشگری فعال جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی تمدنی و فرهنگی در شرق آسیاست.
دریاچه ارواح نوشهر همانند اسمش منظره‌ای ترسناک و در عین‌حال تماشایی دارد؛ منظره‌ای از درختان پوسیده‌ی مَمرَز و توسکا که سر از آب بیرون آورده‌اند و درختان سربه‌فلک کشیده‌‌ای که در فضای مه‌آلود اطراف دریاچه واقع شده‌اند. اهالی اطراف این دریاچه به دلیل فراوانی درختان ممرز آن، نامش را دریاچه ممرز گذاشته‌اند. عمر این دریاچه حدود 2.5 میلیون سال است و پوسیدگی درختان اطراف و داخل آن امری طبیعی است.
Δ