آئین زروان که برگرفته از آئین باستانی مزداپرستی (مزدیسنا) است، نوعی آئین یکتاپرستی به شمار میآید. منشأ و منبع این آئین کهن، «خدای زُروان یا خدای زمان» است. بر اساس باورهای این آئین که در عهد ساسانی از اهمیت ویژهای برخوردار گردید، خدایانِ دوگانهی «اهورامزدا و اهریمن»، از خدای زروان به وجود آمدهاند.
تاریخ فلزکاری در ایران به زمان های بسیار دور باز می گردد. ایران پیش از اسلام در زمان عیلامیان، معبدهای شوش با نقش های برجسته دیواری، مجسمه ها، تندیسک ها و ظرف های بزرگی آرایه بندی می شدند که همگی از جنس مفرغ بودند. در میان یافته های این دوره، تندیسک ماده گاوی به چشم می خورد که دارای بدن انسان و لباس بلند منقوشی است و روی زائران خود نشسته و مشربه لبه دار نقره ای را در دستان خود نگاه داشته است.
بررسی طرح های قالی ایرانی موضوعی بسیار جالب است. قالی های ایرانی که به قالی پارسی نیز مشهور هستند، در میان قالی های شرقی در دنیا شهرت بسیار زیادی دارند. ظریف ترین قالی های ایرانی اغلب قالی هایی هستند که توسط ایرانیان بافته می شوند . متاسفانه گاهی اوقات این قالی ها را در سایر کشور ها (مانند هند) می بافند و با همین نام راهی بازار می کنند. این قالی ها نشانگر تسلط ایرانیان در هنر انتخاب مواد، بافت، فن آوری های رنگرزی و همچنین خلق انگاره ها و طرح ها می باشد. شما را به مطالعه طرح های قالی ایرانی دعوت می کنم تا بتوانید بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا شوید.
هنر نسخه پردازی در ایران تاریخی بسیار طولانی و قدیمی دارد. نسخ خطی در طول دوران ساسانیان توسط چند تن از مانوی ها، مسیحیان و یهودیان به هنر ایرانیان معرفی شد. برخی کتاب ها که توسط مانوی ها در حدود قرن هشتم و نهم میلادی صحافی شدند، در منطقه ترکستان در چین یافت شده بودند.
کریم خان زند پایهگذار سلسله زندیه، فردی بود که پس از قتل نادرشاه افشار، برگی جدید در تاریخ ایران گشود. او با سلطنت خود، تاریخ زندیان را آغاز کرد و حدود ۴۵ سال بر نواحی مختلف ایران حکومت کرد. در دورهی کوتاه حکومت زندیان تا حدی، ثبات و آرامش به مرزهای کشور بازگشت. با اینکه حکومت زندیه فقط تا رویکارآمدن قاجارها دوام یافت، این دودمان به رهبری کریمخان زند که خود را وکیل الرعایا نام نهاده بود، توانستند پس از ۱۶ سال مبارزه، بخشهای مختلف کشور را در اختیار بگیرند. برای آشنایی بیشتر با وقایع مهم دوران حکومت زندیه، خواندن نوشتار پیش رو را توصیه میکنیم.
چه چیزی قالی کاشان را به معیار جهانی کیفیت تبدیل کرده است؟ پاسخ این پرسش در مهارتهایی نهفته است که نسلبهنسل در این شهر منتقل شدهاند. مهارت های سنتی بافت قالی کاشان فقط یک تکنیک نیستند؛ زبانی بصریاند برای بیان فرهنگ، هویت و خلاقیت ایرانی. در سال ۲۰۱۰، این هنر ارزشمند در فهرست آثار ایران در یونسکو ثبت شد تا جایگاه جهانی آن تثبیت شود.
مطالعه تاریخچه عرفان و تصوف در ایران، ما را در شناخت جامعه امروزمان کمک می کند. رد پای این طرز فکر و شیوه زندگانی را می توان در شخصیت برخی از بزرگان ایران دید و در بخشی از نوع نگرش ایرانیان در زمان حاضر جست. بی شک، عارفان و صوفیان ایرانی نقش بسیار مهمی در شکل گیری مراحل گوناگون تاریخ ایران داشته اند. پس لازم است تا این مقوله ها را بدرستی و با دقت بررسی کنیم و بشناسیم.
هنگامی که به بررسی بازی های سنتی ایران می پردازیم، متوجه غنای این بعد از فرهنگ ایرانی می شویم. در نقاط مختلف ایران، پدران و مادران ما بازی ها و سرگرمی های قدیمی منطقه خود را به ما معرفی می کنند و به آن می بالند. این بازی های سنتی، مهارت های زندگی را به فرزندان آنها آموزش داده است و فرهنگ قدیمی شان را به آنها منتقل نموده است.
در خصوص قلمروی جغرافیایی زبان های ایرانی باید گفت که حدود ۳هزار سال پیش، ساکنان فلات ایران و زیرمجموعههای آنان، به زبانهایی صحبت میکردند که «ایرانیآریایی» نامیده میشوند. هنوز هم در سرزمینهایی خارج از مرزهای کنونی ایران، از ترکیه تا پامیر و از کوههای قفقاز تا دریای عمان، به این زبانها صحبت میشود. به بیان دیگر، زبانهای ایرانی که نمایانگر فرهنگ ایرانی نیز هستند، گسترهی جغرافیایی وسیعی دارند و گویشوران آن در خارج از مرزهای جغرافیایی ایران نیز با این زبان تکلم میکنند.