آنجا که سنگهای سیاه و سفید قرهکلیسا با تاریخ و ایمان درآمیختهاند، آیینی جریان دارد که قرنهاست پایدار مانده است. زیارت ارامنه در کلیسای تادئوس مقدس نهتنها یک مراسم مذهبی، بلکه میراثی زنده از همزیستی فرهنگی در شمالغرب ایران است. این مراسم با شکوه، هر ساله در تابستان با حضور هزاران زائر برگزار میشود و روح معنویت را در فضای این کلیسای باستانی زنده میکند.
ساز دوتار، قصهگوست؛ نه با واژه، بلکه با زخمههایی که از دل تاریخ برمیآید. این ساز دو سیمی، صدایی دارد که سالهاست در کوهستانهای خراسان و دشتهای ترکمنستان طنینانداز است. برای مردمانش، دوتار تنها یک ابزار موسیقی نیست؛ زبان خاطرهها، روایت اسطورهها و همراه لحظههای تنهایی است.
هر سازی که از دل تاریخ برمیخیزد، حامل یک فرهنگ است؛ و کمانچه، ساز قصهگوی ایران است. قرنها پیش، صدای کمانچه در تالارهای دربار صفوی و قاجار طنینانداز بود؛ سازی که نهتنها روح موسیقی سنتی ایرانی را شکل داد، بلکه در کنار آواز، روایتگر داستان ملت شد. این ساز که در دسته سازهای زهی و آرشهای جای میگیرد، هنوز هم در دل موسیقی نواحی و موسیقی کلاسیک ایرانی حضوری پررنگ دارد.
چوگان فقط یک بازی نیست؛ نمایشی از سرعت، هوش و هماهنگی است. وقتی سوارکاران بر اسبهای قدرتمند خود میتازند و چوبهای بلندشان با توپ تماس پیدا میکند، هیجان میدان با موسیقی درهم میآمیزد. این بازی، قرنهاست که ضربان قلب ایرانیان را تندتر کرده و امروز هم همان شور و شکوه را دارد.
تاریخ پارت ها زمان حکومت مردمانی رزمآور از قبیلهی پرنی در شمال شرقی ایران امروزی بود که در آن دوران بهنام منطقهی پارت شهرت داشت. آنها سلسلهی اشکانی را در ایران بنیان نهادند که حدود 471 سال پایدار بود. برای کسب آگاهی از کلیات این حکومت، زمان پیدایش، دورهی اوج حکومت اشکانیان و افول آن بهتر است خلاصه تاریخ ایران را بخوانید. سپس، با خواندن نوشتار حاضر اطلاعاتتان را در این خصوص بیشتر کنید.
یک رشته نازک میتواند جهانی از هنر را خلق کند. این هنر ظریف نتیجهی پرورش کرم ابریشم یا نوغانداری است؛ فعالیتی که ریشه در تاریخ ایران دارد و هنوز هم در کنار کشاورزی، بخشی از اقتصاد روستایی را زنده نگه میدارد. کوتاه بودن دوره پرورش و نیاز به سرمایه اندک، این حرفه را به منبع درآمدی ارزشمند برای کشاورزان تبدیل کرده است.
وقتی کلمات، لباس زیبایی میپوشند، هنر خطاطی ایرانی متولد میشود ؛ یکی از اصیلترین جلوههای فرهنگ ایرانی برخاسته از دل معنویت و زیباییشناسی است. خطاطی یا خوشنویسی نهتنها ابزاری برای نوشتن، بلکه هنری برای بیان روح و اندیشه ایرانی است. اهمیت این هنر چنان بوده که قرآن کریم در آیات خود بر ارزش قلم و نوشتن تأکید کرده و همین، جایگاه خوشنویسی را در فرهنگ اسلامی تثبیت کرده است.
هر کوک این هنر ، داستانی از هویت و فرهنگ ترکمن است. سوزندوزی ترکمن ،که با نام سیاهدوزی نیز شناخته میشود، نهتنها یک هنر دستی، بلکه روایتگر زندگی، باورها و ذوق زنان ترکمن است؛ هنری که لباسهای محلی، پردهها و پارچهها را با نقوشی الهامگرفته از طبیعت و اسطورهها میآراید.
بلندترین شب سال، کوتاهترین فاصله با یک رسم هزارانساله است. شب یلدا در ایران، آیینی است که هشت هزار سال پیش باستانیان ما برای پاسداشت نور و امید برپا کردند؛ شبی که مرز میان تاریکی و روشنایی است و ایرانیان با گردهمآیی، داستانگویی و مهرورزی، آن را جشن میگیرند. این رسم، امروز نهفقط یک سنت، بلکه بخشی از هویت فرهنگی ایرانیان است.