برای آشنایی با تاریخچه بازارهای ایران بهتر است بدانیم که آنها بناهای بسیار قدیمی هستند که نخستین بار به صورت یک سری مغازه در دو سوی جویبارها یا رودخانه های داخل شهرها شکل گرفتند. بعدها، این مسیرها مسقف شدند و به شکل های حاضری مبدل شدند که امروزه در برخی از نقطه های جهان آنها را می بینیم.
به منظور درک بهتر کار کرد بازارها، باید با برخی واژه ها و اصطلاح های مورد استفاده در زبان فارسی آشنا شویم. در اینجا به ذکر برخی از واژه هایی می پردازیم که همواره در تاریخچه بازارهای ایران به طور معمول استفاده شده اند:
1. “راسته بازار“: اشاره به گذرگاه اصلی با مغازه هایی دارد که مربوط به یک صنف هستند .
2. “دالان“: راهرویی است که گذرگاهها را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به یکدیگر متصل می سازد.
3. “قیصریه“: گذرگاهی است که در آن کالاهای سبک وزن و گران قیمت به فروش می رسند.
4. “تیم و تیمچه” : این واژه ها به ناحیه های بسته کوچک و بزرگی اشاره دارند که در آنها کالاهای سنگین وزن و گران قیمت به فروش می رسند . سقف چنین بناهایی را به زیبایی هر چه تمام تر با به کار گیری رشته های مختلف هنری تزیین می نمایند.
5. “کاروانسرا“: محل خواب مسافران است که گاهی وقت ها به عنوان انبار نیز مورد استفاده قرار می گیرد. دفترهای کار نیز می توانند در همان ناحیه قرار داشته باشند.
6. “سرا“: همچون کاروانسرا عمل می کند، اما در داخل بازارهای ایران قرار دارند و کالاهای آنجا کوچک یا نمونه هستند. دفترها و انبارها در این بخش در کنار یکدیگر قرار دارند. مانند آنچه در کاروانسراها مقرر شده است، عمده فروشان نیز در سرا ها کار می کنند.
7. “چهارسو / چارسو“: محل تقاطع دو راسته یک بازار بزرگ است. این محل ها از لحاظ معماری به زیباترین شکل ممکن ساخته می شوند. چهار سو به عنوان پاسگاه سرنگهبان بازار نیز استفاده می شود.
8. ”بازارچه“: بازاری مسقف در مقیاسی کوچکتر در هر محله ای از شهر می باشد که اهالی آن بتوانند براحتی در آنجا مشغول خرید شوند.
9. “بازاری“: اشاره به فردی دارد که در بازار مشغول به کار است و فعالیتی تحت عنوان یک بازرگان، عمده فروش، خرده فروش، دلال، صراف و غیره دارد.
با بررسی بیشتر تاریخچه بازارهای ایران در می یابیم که بزرگترین میدان شهر در ورودی یا خروجی بازار قرار داشت، مانند میدان نقش جهان در اصفهان، … بنابراین، بازار در مفهومی عمومی تر و جامع تر، شامل مغازه هایی مسقف در امتداد گذرگاهها و راهروها و نیز شامل کاروانسراها، سراها، تیمچه ها و … است. ضمنا خدمات عمومی دیگری مانند مدرسه ها و مسجدها و غیره نیز در همان مجموعه وجود دارند تا پاسخگوی نیازهای مختلف مجموعه و افراد داخل بازارها باشند.
افراد متعلق به قشرهای مختلف در فاصله های دور یا نزدیک نسبت به بازارها زندگی می کردند. بازارها در زمان ها یا موقعیت های گوناگون، یا محله های بسیار زنده شهر بودند یا محله های بسیار مرده. دانستن کلیه اطلاعات مذکور برای حس کردن زندگی درون بازارها کافی نیست. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه بازارهای ایران، ما باید پاسخ پرسش های زیر را بدانیم:
بنابراین، بازارهای ایران مکان هایی هستند که می توان در آنها این سو و آن سو را نگریست، در زندگی های مردم کندوکاو نمود و واقعیت های فرهنگی بسیاری را کشف کرد که عمیقا در ایران ریشه دارند.
علاوه بر این، در روستاها یا بخش های کم جمعیت تر ایران، دو نوع بازار موقت هم به چشم می خورند :
“بازارهای فصلی” گردهمایی هایی هستند که در آنها برخی از محصول های فصل به طور موقت به فروش گذاشته می شوند. این بازارها را هنوز می توان در برخی از ناحیه های ایران پیدا کرد.
“بازارهای روزانه“ گردهمایی هایی هستند که هفته ای یک مرتبه در ناحیه هایی که جمعیت پراکنده دارند، مانند گوشه و کنار شمال ایران، برگزار می شوند.
در این گردهمایی ها می توان کسانی را دید که دیگران را سرگرم می کنند، چای می فروشند، لباس های رنگارنگ به تن دارند و با جاذبه های بسیار دیگری آشنا شد که فضاهایی همچون جشنواره های خرید را خلق می کنند، لیکن به شکل سنتی آن.
برای شناخت بهتر تاریخچه بازارهای ایران، بازدید از هر نوع بازاری در ایران می تواند نکته های جالب شگفت انگیزی برای شما در برداشته باشد. بنابراین، توصیه می شود که برای شناخت بهتر فرهنگ ایرانی، در هر شهری، حتما از بازار آن شهر دیدن کنید.
اگر پاسخ پرسش خود را در فهرست زیر نیافتید، آن را در بخش دیدگاه‌های همین پست مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخ دهیم.
🏬بازارهای سنتی معمولاً روزانه یا هفتگی هستند و با فضاها و حجره‌های ثابت شکل می‌گیرند. بازارهای فصلی به مناسبت‌های خاص در فصل معین برپا می‌شوند و ممکن است انعطاف‌پذیر باشند. بازارهای موقت (یا فستیوالی) معمولاً برای مدت کوتاه و به‌دلیل رویدادهای ویژه برگزار می‌شوند و تنوع کالاها در آنها بالا اما نسبتاً محدود است.
🤝با تبادل کالا و خدمات، ایجاد فرصت‌های شغلی و حفظ آیین‌ها و رویدادهای محلی.
🧺بازارهای سنتی مانند بازارهای شهری با حجره‌های متنوع، بازارهای فصلی مانند بازارهای نقل و میوه در فصول مشخص، بازارهای موقت یا فستیوالی و بازارهای صنایع‌دستی.
🔖برای بهبود جست‌وجوی مشتری، تسهیل تجارت در فضاهای پرازدحام و ایجاد تعامل بهتر بین عرضه‌کنندگان و خریداران.
🏛️حجره‌های کوچک با سقف شیروانی، بادگیرها، ایوان‌ها و راهروهای باریک که سازمان‌دهی فضا و دسترسی را تسهیل می‌کنند.
🗓️بازارهای موقت معمولاً در مناسبت‌های خاص، تعطیلات یا رویدادهای فرهنگی برگزار می‌شوند. کالاهای غالباً عرضه‌شده عبارت‌اند از صنایع‌دستی، خوراکی‌های محلی، محصولات فرهنگی و گاه خدمات کوتاه‌مدت.
جایزه نشان «دایناماینا»، مسابقه بینالمللی برای پدیدآوران آثار خلاق، سرگرمکننده و قصهگوی کودک و نوجوان راهاندازی شد.
گاهشماری ایران باستان که بسیار دقیق است در نیمروز (به معنای نیمه روز)، جنوب شرقی ایران، بر روی نصف النهار ۶۲ درجه شرقی، در ششم آوریل ۱۷۲۵ پیش از میلاد مسیح آغاز شد. این مکان نیمروز خوانده می شود، زیرا ایرانیان باستان هزاران سال پیش می دانستند که وقتی خورشید در شرق غروب و در غرب طلوع می کرد، در نیمروز ظهر بود.
همزمان با هفته پاسداشت خبرنگار سیدمهدی حسینی با حضور در دفتر نشریه حدیث قزوین، خبرگزاری برنا و خانه مطبوعات استان با جمعی از خبرنگاران و پیشکسوتان حوزه رسانه دیدار کرد.
مراسم رونمایی از بخش انگلیسی وبسایت مجموعه فرهنگیتاریخی نیاوران، سهشنبه ۲۱ مردادماه، با حضور حجتالله ایوبی، رئیس مرکز روابط بینالملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، مدیران ارشد و کارشناسان این حوزه برگزار شد؛ رویدادی که به گفته ایوبی، گامی مهم در معرفی چهره اصیل و منحصربهفرد ایران به گردشگران و علاقهمندان جهانی است.
Δ