بلندترین شب سال، کوتاه‌ترین فاصله با یک رسم هزاران‌ساله است. شب یلدا در ایران، آیینی است که هشت هزار سال پیش باستانیان ما برای پاسداشت نور و امید برپا کردند؛ شبی که مرز میان تاریکی و روشنایی است و ایرانیان با گردهم‌آیی، داستان‌گویی و مهرورزی، آن را جشن می‌گیرند. این رسم، امروز نه‌فقط یک سنت، بلکه بخشی از هویت فرهنگی ایرانیان است.
در سال‌های اخیر، شب یلدا به‌عنوان یکی از کهن‌ترین آیین‌های جهان، در فهرست آثار ایران در یونسکو به ثبت رسیده است. اگر می‌خواهید بدانید چرا این شب از گذشته تا امروز با این همه شکوه زنده مانده، چه نمادهایی در آن معنا دارد و چگونه مردم ایران آن را جشن می‌گیرند، با این مطلب از دستی بر ایران همراه باشید.
یلدا نه فقط یک سنت کهن، بلکه پیوندی زنده میان ایران باستان و امروز است؛ آیینی که با مفهوم امید و روشنایی، جاودان مانده است. -محمدجواد مشکور
یلدا نه فقط یک سنت کهن، بلکه پیوندی زنده میان ایران باستان و امروز است؛ آیینی که با مفهوم امید و روشنایی، جاودان مانده است.
-محمدجواد مشکور
پدران و مادران ما از دیرباز می‌دانستند که از شب یلدا به‌بعد، به‌تدریج روزها طولانی‌تر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شوند. علاوه بر این، معتقد بودند که تاریکی نماد شر و بدی‌هاست. به بیان دیگر، درنتیجه‌ی چنین اعتقادی، اولین روز پس از شب یلدا به‌منزله‌ی روز پیروزی خورشید و نور بر نیروهای شر و تاریکی قلمداد می‌شد. همین موضوع دلیل برپاداشتن جشن بود.
نام دیگر جشن شب یلدا در ایران، شب چله است. علت این نام‌گذاری آغاز یک دوره‌ی چهل‌روزه در زمستان محسوب می‌شود. مطابق تقویم باستانی ایرانیان، این دوره‌ی چهل‌روزه از ۲۲ دسامبر آغاز و تا ۳۰ ژانویه ادامه می‌یافت. تصور بر این بود که چهار روز پایانی این دوره سردترین روزهای زمستان را شکل می‌دهند.
در اقصی نقاط ایران، اقوام مختلف ایرانی، این شب را به شیوه‌های مختلف و طبق آداب و رسوم محلی خودشان جشن می‌گیرند. خانواده‌ها و قوم‌و‌خویش و دوستان در چنین شبی تا سپیده‌دم دور هم جمع می‌شوند و از این شب لذت می‌برند. مطابق اعتقادات ایرانیان باستان، در چنین شبی نیروهای شر در اوج قدرتشان بودند. بنابراین، مردمان با برپاداشتن جشن به این منوال، می‌توانستند از خود و عزیزانشان در برابر بدی و بداقبالی محافظت کنند.
بیشتر این دورهمی‌ها نزد پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها شکل می‌گرفت و همه‌ی افراد خانواده و فامیل شب را نزد آنان به صبح می‌رساندند. همواره رسم بر آن بوده است که در طی برپایی جشن شب یلدا در ایران، میهمانان با انواع میوه، شیرینی و تنقلاتی همچون خشکبار و آجیل، به‌همراه چای و دمنوش‌های گیاهی پذیرایی شوند.
در چنین شبی، در شهرهای مختلف ایران، مراسم متفاوتی برگزار می‌شود. معمولاً مهمانی با صرف شام همراه است و پس از آن، بزرگ‌تر‌ها برای دیگران داستان‌ها و حکایت‌هایی نقل می‌کنند. یکی دیگر از سنت‌های خاص این شب، خواندن شاهنامه و مراجعه به دیوان حافظ است که از محبوب‌ترین سرگرمی‌های این شب به حساب می‌آید.
از دیگر آداب خاص این جشن، مربوط به تازه عروس و دامادهاست. مرد جوانی که به‌تازگی نامزد کرده در چنین شبی، هفت جور میوه و هدیه‌های گوناگون به منزل نامزدش می‌فرستد. در برخی نقاط ایران، بانوی جوان و خانواده‌اش نیز برای پاسخ‌دادن به این رسم محبت‌آمیز، هدایایی را به منزل مرد جوان می‌فرستند.
از‌جمله‌ی دیگر رسوم و سنت‌های جشن شب یلدا در ایران، تزیین و چراغانی خانه و حیاط منازل با شمع است. اگرچه این رسم به دوران پیش از اختراع برق بازمی‌گردد، امروزه نیز به همان صورت قدیمی خود رواج دارد. روشنی و حال‌و‌هوای شمع لذت دیگری دارد که باعث می‌شود اکثراً ترجیح دهند که این رسم را زنده نگه دارند.
از میان تمام خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مرسوم در شب یلدا، نمونه‌های زیر رواج بیشتری دارند:
سه میوه‌ی نخست از همه مهم‌ترند. در دوران پیش از اسلام و هنگامی که نیاکان ما پیرو آیین مهر بودند، سرخی رنگی بود که به‌دلیل تشابه آن با طلوع فجر، نماد خورشید به حساب می‌آمد. بنابراین، این میوه‌های سرخ‌رنگ، در زمره‌ی اصلی‌ترین میوه‌های شب یلدا قرار دارند. در عین حال، در بین ایرانیان چنین باوری وجود داشته است که خوردن هندوانه در چنین شبی، شخص را از گرمای شدید تابستان و بیماری‌های ناشی از آن مصون نگه می‌دارد.
فقط در ایران نیست که مردم آغاز زمستان را جشن می‌گیرند. سایر مناطق دنیا که جشن‌های مشابهی دارند، عبارت‌اند از:
مردمان مختلف در بسیاری از نقاط دنیا مطابق رسوم محلی‌شان به زمستان خوشامد می‌گویند و این شب را جشن می‌گیرند.
اگر پاسخ پرسش خود را در این فهرست نیافتید، آن را در بخش دیدگاه‌های این پست با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت پاسخ دهیم.
🌙شب یلدا در آخرین شب پاییز، یعنی ۳۰ آذر ماه برگزار می‌شود.
🔥این جشن به مناسبت طولانی‌ترین شب سال و آغاز زمستان برگزار می‌شود و نماد پیروزی نور بر تاریکی است.
🎉از جمله آیین‌های مرسوم:
🍉میوه‌هایی مثل هندوانه، انار و نارنج؛
🥜آجیل مخلوط؛
🍬شیرینی‌هایی مانند باقلوا و حلوا.
🌿شب یلدا نمادی از نور و روشنی و بر تقابل تاریکی و روشنایی تأکید دارد و در عین حال به حفظ پیوندهای خانوادگی و احترام به طبیعت می‌پردازد.
🤝خیر؛ شب یلدا علاوه بر جایگاه ملی، یک سنت فرهنگی و خانوادگی است که مردم در کنار جشن‌های رسمی، آن را با دورهمی و شادمانی پاس می‌دارند.
هر کوک این هنر ، داستانی از هویت و فرهنگ ترکمن است. سوزندوزی ترکمن ،که با نام سیاهدوزی نیز شناخته می‌شود، نهتنها یک هنر دستی، بلکه روایتگر زندگی، باورها و ذوق زنان ترکمن است؛ هنری که لباسهای محلی، پردهها و پارچهها را با نقوشی الهامگرفته از طبیعت و اسطورهها میآراید.
در حکمی از سوی قائممقام وزیر و رئیس جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوزستان به‌عنوان رئیس کمیته استانی در چهارمین جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی منصوب شد.
سومین کارگاه آموزشی دومین دوره سوگواره ملی هنر و اندیشه عاشورایی با عنوان «کارگاه تخصصی عکاسی اربعین» به همت معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه هنر و اندیشه اسلامی و انجمن علمی دانشجوییِ عکس این دانشگاه با مشارکت ادارهکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان قم برگزار شد.
آوایی که از عمق تاریخ می‌آید، با صدایی نرم و روحنواز، قصههای هزارساله را روایت میکند؛ این، صدای ساز رباب است. سازی که خاستگاه آن را به خراسان بزرگ و دوران ایران پس از اسلام نسبت می‌دهند، اما رد پایش را میتوان در سیستان و بلوچستان و سرزمینهای همسایه چون افغانستان نیز یافت.
Δ